Kadın Sağlığı 101: Tanı, Tedavi ve Önleme Stratejileri Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Şey
Kadın sağlığı hakkında temelleri öğrenmek, genel vücut sağlığını sürdürmek ve yaşam kalitesini artırmak adına kritik öneme sahiptir. Kadın vücudunu fiziksel, duygusal ve sosyal olarak iyi halde tutmak için bazı kontrol ve önlem yöntemlerini düzenli olarak uygulamanız gerekir. Böylece enfeksiyonlardan korunabilir, daha iyi bir üreme sağlığına sahip olabilir ve bedeninizi daha iyi tanıyabilirsiniz.
O halde gelin, kadın sağlığına giriş niteliğindeki içeriğimize geçelim! ?
1. Bir sorun olduğunda kime danışmalı?
Öncelikle bedeninizde yaşadığınız sorunlar karşısında hangi doktora danışmanız gerektiğini öğrenmek isteyebilirsiniz. Genel olarak bir sağlık kurumuna başvurduğunuzda sizden istenen kan testleri ve diğer temel tetkikler doğru bölüme rahatça aktarılmanızı sağlar. Bu nedenle doğrudan bir sağlık kuruluşuna başvurarak şikayetlerinizi anlatabilirsiniz. Ancak özellikle menstrual ağrı veya üreme gibi konularda yardıma ihtiyacınız varsa kadın doğum uzmanına danışmanız en doğrusudur. ?
2. Smear testi neden çok önemli?
Smear veya Pap-smear testi, kadınlardaki rahim ağzı kanser taramalarında kullanılan en önemli testtir. Bu nedenle her kadının düzenli aralıklarla test yaptırması gerekir. Cinsel ilişkiye giren her kadının 30 yaşına kadar yılda bir defa test yaptırması, 30 yaşından büyük kadınların ise yılda 2-3 kez testi tekrarlaması gerekir. Ancak HIV pozitif kadınlarda veya bağışıklık sistemi zayıf olanlarda tarama sıklığı artırılabilir.
3. HPV aşısı kaç yılda bir tekrarlanmalı?
HPV, ana bulaşma yolu cinsel ilişki olan bir virüstür. Bu virüsten korunmanın en doğru yolu ise aşılamadır. Ancak HPV vajinal, oral veya anal yolla vücuda girebilir, hatta anneden bebeğe geçebilir. Bu nedenle aşılamanın 9 yaşlarında başlatılması ve zamanla alınan dozun artırılması önerilir. Örneğin 9-14 yaşında iki, 14-26 yaşlarında ise 3 doz HPV aşısı önerilir. Yaklaşık 10 yıl koruması olan HPV aşısı doktor önerisiyle yeniden tekrarlanabilir.
4. Meme muayenesi kendi başına yapılır mı?
Kadınlarda en riskli durumlardan biri olan meme kanseri düzenli taramalar ve kontroller sonucu erken evrede saptanabilir. Her kadının kendi başına elle yapacağı kontroller, kitle ve şekil değişikliği benzeri durumlar karşısında acilen önlem almaya yardımcıdır. Ancak kesin sonuçlar için; 20 yaşından büyük her kadının 1-3 yılda bir, 40 yaşından büyük kadınların ise yıl aşırı meme muayenesi yaptırması gerekir.
5. Diyabetin düzenli kontrol edilmesi diğer hastalık risklerini önleyebilir.
Diyabet, hayati birçok hastalıkta etkisi olan bir sorundur. Bu nedenle her sağlıklı bireyin düzenli olarak kan şekerini ölçtürmesi gerekir. Daha çok 35-40 yaş arasını etkileyen diyabet kendi içinde farklı tiplere ayrılır ve erken tespit edildiğinde daha kolay kontrol altına alınabilir.
6. Yüksek kolesterol kalp hastalığı riskini artırır.
Kolesterol, daha çok doymuş yağlar ve trans yağlar ile beslenen kişilerde riskli bir sorundur. Birçok farklı nedene bağlı olarak gelişen kolesterolün kontrol altına alınması için sağlıklı beslenmek ve bitkisel kaynaklara yönelmek şarttır. Yıl aşırı yapılan rutin testler ise olası anlık yükselişleri kısa sürede tespit ederek riskleri en aza indirmeye yardımcı olur. ?
7. Gebelik süreci tiroidi etkiler mi?
Anne karnındaki bebeğin sağlıklı gelişimi için tiroid fonksiyonlarının düzenli olması çok önemlidir. Ancak gebelik, kadın vücudundaki hormon dengesini alt üst ettiğinden çeşitli tiroid sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle özellikle gebe kadınların tiroid fonksiyonlarını düzenli olarak kontrol ettirmesi, doğumdan sonraki dönemde de bu alışkanlığı sürdürmesi önerilir. ?
8. Tansiyonun sık sık ölçülmesi kalp-damar hastalıkları riskini düşürür.
Tansiyon kişiye göre değişir ancak özellikle yaşla birlikte tansiyonda artış gözlenebilir. Hipertansiyon kalp ve damar sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiğinden düzenli olarak kontrol altında tutulmalıdır. Bunun içinse evde uygulanabilen basit kan basıncı ölçüm cihazları kullanılabilir.
9. Kemik erimesi riski menopozla birlikte artar.
Menopoz sonrası dönemde kadınlardaki kemik erimesi riski artar. Bunun için düzenli aralıklarla kemik yoğunluk testlerinin yapılması, çıkan sonuca göre tedavinin başlatılması ve iskelet-kas sistemini güçlendiren alışkanlıkların kazanılması gerekir.
10. Kadın sağlığını korumak için egzersiz ve sağlıklı beslenme şart!
Kadın sağlığını korumak için düzenli tetkik yaptırmak ve olası belirtiler karşısında acil doktor muayenesine başvurmak önemli olsa da; pek çok hastalık riskinden korunmak için düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmak aynı şekilde önemlidir. Her yaştan bireyin günde 30 dakika spor yapması, yeterli su içmesi, sağlıklı beslenmesi ve sigaradan uzak durması, yukarıda sıralanan birçok riski önlemeye yardımcı olur. ?
